Những lưu y khi dùng kết hợp đông y và tây y

Hiện nay nhiều người có quan niệm cho rằng thuốc đông y (gồm thuốc bắc và thuốc nam) không độc hoặc ít độc hơn thuốc tây y. Quan niệm này có lý do của nó. Phần lớn thuốc tây y đi từ con đường tổng hợp của hóa học, tức là những hóa chất ít nhiều độc tính, trong khi phần lớn thuốc đông y xuất phát từ cây cỏ là sinh chất thiên nhiên dễ hòa hợp với sự sống của con người hơn các chất nhân tạo.

Nhưng từ quan niệm thuốc đông y ít độc để đi đến chỗ lạm dụng, sử dụng bừa bãi, cứ uống nhiều thuốc đông y vào “không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc” là điều hết sức nguy hại.

Trước hết, ta cần biết rằng thuốc đông y không chỉ gồm có những vị thuốc bào chế từ cây cỏ hiền hòa không có độc tính, mà còn có cả những vị thuốc rất độc làm từ khoáng chất và từ thực vật. Chưa kể người ta có thể dùng nhầm thực vật rất độc để làm thuốc.

Về khoáng chất, có một số vị thuốc đông y rất độc, phải xem đó là độc chất. Đó là: thần sa, chu sa (chứa thủy ngân), thạch tín, khinh phấn... Về thực vật hay dược thảo có độc tính, có thể kể: á phiện, phụ tử, mã tiền, cà độc dược, nếu dùng sai là nguy hiểm.

Riêng nhân sâm, một loại thuốc bổ đông y rất quý, thế nhưng lạm dụng cũng có thể gây ngộ độc. Một số người dùng nhân sâm và chế phẩm của nó với liều quá cao hoặc quá dài ngày dẫn đến “ngộ độc nhân sâm”: tăng huyết áp, thần kinh hưng phấn quá độ làm mất ngủ, đau đầu, chóng mặt...

Hiện nay, thuốc đông y còn gồm cả chế phẩm gọi là thực phẩm chức năng và chủ yếu là các dược thảo. Dược thảo nếu đăng ký là thuốc thì đó là thuốc đông y hay thuốc y học cổ truyền, thậm chí là thuốc tây y, nhưng dược thảo đăng ký là thực phẩm chức năng thì chế phẩm được gọi là thực phẩm chức năng.

Các thực phẩm chức năng được bày bán với bao bì chai lọ giống chai lọ thuốc và dạng bào chế là viên nén, viên nang giống y như viên thuốc nhưng không được xem là thuốc. Do tin vào quảng cáo nên nhiều người tự ý dùng kết hợp với thuốc tây y uống để chữa bệnh.

Nên lưu ý, thuốc đông y hay thực phẩm chức năng là dược thảo, phải dùng đúng liều lượng mới an toàn và không được tự tiện dùng kết hợp với thuốc tây y, kết hợp không đúng rất nguy hiểm.

Thí dụ, nếu dùng kết hợp thực phẩm chức năng là tỏi, gừng, lá bạch quả (ginkgo biloba) chung với thuốc kháng đông như aspirin, warfarin... có thể gây ảnh hưởng xấu đến hiệu quả thuốc kháng đông của thuốc tây y gây xuất huyết trầm trọng. Hoặc kết hợp dùng thêm nhân sâm chung với thuốc trị bệnh đái tháo đường (insulin, glyburid, metformin...) có thể gây hạ quá mức đường huyết một cách nguy hiểm.

Tóm lại, thuốc đông y cũng có những độc chất như thuốc tây y, vì vậy phải thật cẩn trọng khi sử dụng, không nên nghe lời truyền miệng, đồn đại về một toa thuốc, vị thuốc nào đó rồi tự tiện, sử dụng lâu dài - trong khi chưa biết trong toa ấy có chứa độc chất hay không. Cũng như có nhiều thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng là dược thảo gây tương tác thuốc rất bất lợi nếu dùng chung với thuốc tây y, vì vậy tuyệt đối không được tự tiện dùng kết hợp thuốc đông tây y một cách tùy tiện.

Có lời khuyên: “Khi đi khám hoặc tái khám ở bác sĩ, người bệnh phải báo cho bác sĩ biết đã dùng thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng loại nào, hoặc muốn dùng thêm thuốc đông y, thực phẩm chức năng cũng phải hỏi ý kiến bác sĩ. Được thông báo, bác sĩ sẽ quyết định cho dùng hay không nên dùng”.

Theo Tuổi Trẻ